Pałac w Przytoku
Pałac położony jest w południowo-zachodniej części wsi, po południowej stronie lokalnej drogi z Zawady do Zaboru. Budowla znajduje się w głębi przyległego do drogi dziedzińca, mając na zapleczu rozległy park krajobrazowy. Patrząc od strony pałacu, na prawym obrzeżu dziedzińca znajduje się nowy, wydłużony budynek dydaktyczno-mieszkalny. Od 1986 roku w pałacu mieści się Ośrodek Szkolno-Wychowawczy.[...]
Pałac wzniesiony z inicjatywy majora Emila Krackera von Schwarzenfelda, ukształtowany został w duchu modnego wówczas stylu neorenesansu. Architektura stuczterdziestoletniego dziś pałacu nie uległa zmianom od czasu jego budowy. Niewielkich przekształceń dokonano wewnątrz rezydencji po 1945 roku, wprowadzając wtórny podział pomieszczeń. Budowla założona jest na rzucie wydłużonego prostokąta z licznymi przyległościami. Bryła rozczłonkowana, w partii korpusu dwukondygnacyjna, na wysokim podpiwniczeniu, nakryta jest czterospadowym dachem, nad którym wznoszą się smukłe kominy z dekoracyjnie wykonanymi koronami. Przyległe do krótszych boków aneksy, piętrowy i parterowy, zakończone są tarasami. Elewacje opięte wąskimi gzymsami – nad cokołem, pod oknami, zdwojonym międzykondygnacyjnym i wieńczącym. Elewacje – frontowa i ogrodowa wzbogacone zostały ryzalitami, z których ogrodowy wieńczy smukła wystawka, a frontowy dwukondygnacyjny szczyt o wykroju wolutowym ze sterczynami. Znaczącym akcentem w kompozycji fasady jest wysunięta przed lico, trzykondygnacyjna wieża z dwupoziomowym daszkiem, zwieńczonym latarnią. W przyziemiu ryzalitu ogrodowego znajduje się trzyarkadowe wejście, do którego prowadzą wachlarzowate schody. W repertuarze architektonicznego wystroju elewacji, oprócz wspomnianych gzymsów występują obramienia otworów okiennych, pilastry, bonie, kroksztyny, sterczyny i attyka. Wewnątrz zachowały się elementy zabytkowego wystroju – sztukaterie, stolarka i balustrada klatki schodowej.
Od 2. poł. lat 50. XX wieku pałac użytkowany był przez PGR oraz Związek Młodzieży Polskiej. Na początku lat 60. XX wieku rezydencję wraz z otaczającym go parkiem przejęła w użytkowanie jako ośrodek kolonijny Kopalnia „Bolesław Chrobry”, następnie do roku 1979 Kopalnia „Wałbrzych”. W 1980 roku decyzją władz pałac przekazano Kuratorium Oświaty i Wychowania Urzędu Wojewódzkiego z przeznaczeniem na Zakład Wychowawczy. Przez kolejne pięć lat obiekt pozostawał nieużytkowany. W 1986 roku utworzono w pałacu Ośrodek Szkolno-Wychowawczy. Na przełomie lat 80. i 90. rozpoczęto generalny remont budynku, związany z adaptacją. 14 sierpnia 1990 roku, w trakcie trwającego remontu w pałacu wybuchł pożar. Zniszczeniu uległ dach z więźbą i strop nad piętrem. Szybkim działaniem podjętym przez dyrektora placówki - Bogdana Szafrańskiego zrekonstruowano więźbę dachu wraz z kształtem kominów oraz innymi częściami budynku. W kolejnych latach dokończono przerwany pożarem remont.
Pałac wzniesiony z inicjatywy majora Emila Krackera von Schwarzenfelda, ukształtowany został w duchu modnego wówczas stylu neorenesansu. Architektura stuczterdziestoletniego dziś pałacu nie uległa zmianom od czasu jego budowy. Niewielkich przekształceń dokonano wewnątrz rezydencji po 1945 roku, wprowadzając wtórny podział pomieszczeń. Budowla założona jest na rzucie wydłużonego prostokąta z licznymi przyległościami. Bryła rozczłonkowana, w partii korpusu dwukondygnacyjna, na wysokim podpiwniczeniu, nakryta jest czterospadowym dachem, nad którym wznoszą się smukłe kominy z dekoracyjnie wykonanymi koronami. Przyległe do krótszych boków aneksy, piętrowy i parterowy, zakończone są tarasami. Elewacje opięte wąskimi gzymsami – nad cokołem, pod oknami, zdwojonym międzykondygnacyjnym i wieńczącym. Elewacje – frontowa i ogrodowa wzbogacone zostały ryzalitami, z których ogrodowy wieńczy smukła wystawka, a frontowy dwukondygnacyjny szczyt o wykroju wolutowym ze sterczynami. Znaczącym akcentem w kompozycji fasady jest wysunięta przed lico, trzykondygnacyjna wieża z dwupoziomowym daszkiem, zwieńczonym latarnią. W przyziemiu ryzalitu ogrodowego znajduje się trzyarkadowe wejście, do którego prowadzą wachlarzowate schody. W repertuarze architektonicznego wystroju elewacji, oprócz wspomnianych gzymsów występują obramienia otworów okiennych, pilastry, bonie, kroksztyny, sterczyny i attyka. Wewnątrz zachowały się elementy zabytkowego wystroju – sztukaterie, stolarka i balustrada klatki schodowej.
Od 2. poł. lat 50. XX wieku pałac użytkowany był przez PGR oraz Związek Młodzieży Polskiej. Na początku lat 60. XX wieku rezydencję wraz z otaczającym go parkiem przejęła w użytkowanie jako ośrodek kolonijny Kopalnia „Bolesław Chrobry”, następnie do roku 1979 Kopalnia „Wałbrzych”. W 1980 roku decyzją władz pałac przekazano Kuratorium Oświaty i Wychowania Urzędu Wojewódzkiego z przeznaczeniem na Zakład Wychowawczy. Przez kolejne pięć lat obiekt pozostawał nieużytkowany. W 1986 roku utworzono w pałacu Ośrodek Szkolno-Wychowawczy. Na przełomie lat 80. i 90. rozpoczęto generalny remont budynku, związany z adaptacją. 14 sierpnia 1990 roku, w trakcie trwającego remontu w pałacu wybuchł pożar. Zniszczeniu uległ dach z więźbą i strop nad piętrem. Szybkim działaniem podjętym przez dyrektora placówki - Bogdana Szafrańskiego zrekonstruowano więźbę dachu wraz z kształtem kominów oraz innymi częściami budynku. W kolejnych latach dokończono przerwany pożarem remont.
Umieszczone zdjęcia wykonano: kwiecień 2012
Ilość zdjęć: 45