Pałac Królewski (Spätgenów)
we Wrocławiu
Pałac Królewski (Spätgenów) we Wrocławiu
Lokalizacja: woj. dolnośląskie, Wrocław, ul. Kazimierza Wielkiego 35
Pałac królewski we Wrocławiu, także pałac Spätgenów we Wrocławiu lub zamek królów pruskich czy też zamek cesarski zwany jest czasem też pałacefryderycjańskim.
Zespół pałacowy ulokowany jest w południowej części historycznego Starego Miasta we Wrocławiu, przy ulicy Kazimierza Wielkiego, w obszarze zwanym dziś Dzielnicą Czterech Wyznań.
Początki pałacu sięgają roku 1717, gdy baron Heinrich Gottfried Spaetgen (1680 – 1750) zakupił niewielką rezydencję w stylu wiedeńskiego baroku wraz z ogrodem. Najstarsza część pałacu została zrealizowana być może według planów Johanna Berharda Fischera von Erlacha, słynnego austriackiego architekta i rzeźbiarza okresu baroku. Według niektórych badaczy autorem pałacu był inny wiedeński architekt, Johann Lucas von Hildebrandt. Gdy w następstwie wojen śląskich, Śląsk przeszedł pod panowanie pruskiego króla Fryderyka II, rezydencja barona trafiła w orbitę zainteresowań nowego władcy. Jednak dopiero po śmierci Spaetgena w 1750 rok udało mu się odkupić pałac. Biorąc pod uwagę królewską celebrę, było to najlepsze miejsce na monarszą siedzibę. Doskonała lokalizacja podnosiła prestiż dworu, a lekkie cofnięcie budowli w głąb działki umożliwiało zaprojektowanie paradnego dziedzińca. Lokując w mieście swoją rezydencję Fryderyk II Wielki podniósł Wrocław, obok Berlina i Królewca, do rangi miasta rezydencjonalnego. Rozbudową i przystosowanie gmachu na potrzeby monarchy zajął się królewski architekt, Johannowi Boumannowi St. Do istniejącego gmachu dobudował od strony ogrodu niezachowane do dziś dwukondygnacyjne skrzydło tzw. fryderycjański z pomieszczeniami dla króla: pokojem muzycznym i marszałkowskim, sypialnią, kancelarią, biblioteką, oraz jadalnią. Największa sala balowa mogła pomieścić 250 osób. Wnętrza utrzymano w stylu rokoka. W latach 90. XVIII wieku na zlecenie kolejnego króla, Fryderyk Wilhelm II przebudowę pałacu prowadził Karl Gotthard Langhans St., którego dziełem jest również Brama Brandenburska w Berlinie. Przebudował on najstarszej części pałacu w duchu klasycyzmu, a dziedziniec zamkowy ujęły dwa jednokondygnacyjne pawilony z bramą wjazdową pośrodku. W 1809 roku Fryderyk Wilhelm III przygotował dla siebie pomieszczenia w najstarszej części pałacu. Słynący ze swojej skromności i zdecydowanie opowiadający się za ograniczaniem dworskich wydatków, nakazał, aby jego pokoje urządzone były skromnie i bez przepychu. Sam król przybył do Wrocławia w 1813 roku i mieszkał w pałacu przez trzy miesiące. Wówczas kierował wojną wyzwoleńczą przeciwko Napoleonowi. Przyjmował także w rezydencji dowódców wojskowych oraz europejskich monarchów, w tym cara Aleksandra I.
Największe zmiany nastąpiły w połowie XIX wieku. Na życzenie Fryderyka Wilhelma IV, berliński architekt Friedrich August Stüler znacznie rozbudował pałac . Niemal całkowicie zmienił się charakter budowli, która z małej królewskiej rezydencji przekształciła się w okazały kompleks pałacowy sięgający aż po dzisiejszy Plac Wolności. Wzniesiono wtedy nowe południowe skrzydło, którego fragment zachował się do chwili obecnej. Było ono połączone z najstarszą częścią pałacu nieistniejącym skrzydłem fryderycjańskim. Nowa część pałacu stała się głównym elementem utworzonego wówczas Placu Zamkowego (obecny plac Wolności). Rozebrano pawilony Langhansa na dziedzińcu północnym, a w ich miejscu wybudowano trójkondygnacyjne skrzydła, które połączyła istniejąca do dzisiaj kolumnada, z bramami wjazdowymi. Po I wojnie światowej i ogłoszeniu w Niemczech republiki, pałac został przekazany władzom miejskim Wrocławia, które przystosowały go do celów muzealnych. W dniu 20 września 1926 roku otwarto w nim Muzeum Zamkowe. Wnętrza wypełniała ekspozycja poświęconą czasom Fryderyka II Wielkiego oraz zbiory śląskiego szkła i ceramiki, odtworzono pokoje z okresu baroku, rokoka i klasycyzmu. Prezentowano także obrazy i rzeźby ze śląskich kolekcji. W 1938 roku boczne skrzydła, zajmowane dotychczas przez władze wojskowe, przekazano również na cele muzealne. W 1942 roku rozpoczęła się ewakuacja zbiorów muzealnych. W ostatnich miesiącach II wojny światowej pałac uległ poważnym zniszczeniom. Niemal całe skrzydło znajdujące się na Placu Wolności spłonęło i zostało wyburzone w latach 60. XX, pozostał jedynie budynek kuchni i zachodni pawilon arkadowy. Do czasów obecnych zachowała się najstarsza część pałacu, skrzydło północne oraz fragment skrzydła południowego. Po ich odbudowie w latach 60. XX wieku znajdowało się tutaj Muzeum Archeologiczne oraz Muzeum Etnograficzne. W 2009 roku zakończono gruntowny remont i modernizację gmachu dla potrzeb Muzeum Miejskiego Wrocławia. Obecnie odrestaurowany Pałac Królewski stanowi jeden z najważniejszych zabytków Wrocławia oraz centrum wystawiennicze, gdzie w przestronnych salach prezentowana jest wystawa „1000 lat Wrocławia”.
Rok 2019
Rok 2011
Umieszczone zdjęcia wykonano: maj 2011
Ilość zdjęć: 34